Ürtiker (Kurdeşen, Dabaz)

Sınırları belirgin, pembe-kırmızı, kabarık,kaşıntılı, 24 saatte kaybolan ödemli papül ve plaklarla seyreden allerjik bir hastalık. Ürtiker Hipokrat zamanından beri bilinmektedir. Bu terimin, dokunulduğunda kızarıklık ve kaşıntıya neden olan, ısırgan otu “urtica ureus” un bir türevi olduğu kabul edilmektedir. Ürtiker kaşıntı, kızarma, kabarma ve kaybolma bulgularıyla seyreden papül ve plaklarla karakterize hastalıktır. Anjiödemli veya anjioödemsiz, insanlar hayatlarının bir evresinde, %15-25 oranında ürtiker atağı geçirme ihtimali taşımaktadır. %30 vaka kronikleşir. Bütün ırkları ve cinsleri etkiler. Akut ürtiker genellikle çocuklarda ve genç erişkinlerde gözlenirken, kronik ürtiker yetişkinleri ve özellikle de kadınları daha sık etkilemektedir. Ürtiker 24 saat içinde; kaşınır, kızarır, kabarır, kaybolur. Ürtiker papülü (eritem-ödem) epidermis ve papiller dermise yerleşir. Anjioödemde dermisin alt kısmı ve subkutis tutulur.

Ürtiker Sınıflaması

Akut ürtiker: 6 haftadan kısa sürer. Etkenler; en sıklıkla viral enfeksiyonlardır (%28-62), çocuklarda besinler %3-15, ilaçlar (penisilinler). Genel toplumdaki sıklık %15-25, atopik kişilerde ise ~%50.

Kronik ürtiker: 6 haftadan uzun süre devam eder. Etyoloji; fiziksel etkenler, besin katkı maddeleri, besinler, ilaçlar, otoantikorlar (tiroid otoantikorları), viral enfeksiyonlar (hepatit A, hepatit B, helicobacter pylori, parazitler), enfeksiyon dışı inflamatuar durumlar (gastrit, özofajit, safra hastalıkları), otoimmün hastalıklar, maligniteler.

Etyolojik faktörler: fizik ajanlar, psişik sebepler,gebelik, malignite, metabolik hastalıklar, kollajen doku hastalıkları, genetik faktörler (herediter anjioödem, ailevi soğuk ürtikeri).

Ürtikerde 6 “I” etyolojik ajan ajanlar: Ingestans (gıdalar), Injectans (ilaçlar), Insects (böcek sokması), Inhalants (kontaktan ve inhalanlar), Infections (infeksiyonlar), Internal diseases (iç hastalıkları).

Ürtikere neden olan yiyecekler

Meyve (muz, çilek kivi), kabuklu yemiş, soya, deniz ürünü, baharat, süt ürünleri, çay, çikolata, benzoik asit, azo boyaları.——-Yiyeceklerimizin içerisinde değişik renklendiriciler, antioksidanlar, ilaçlar, hormonlar ve enzimler bulunabilmektedir. Bu maddeler immünolojik yoldan başka, çok sayıda değişik mekanizmayı harekete geçirerek birtakım istenmeyen etkilere yol açabilmektedirler.